Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн 2017-жылдын 17-августундагы №490 токтому менен 2018-2025-жылдарга Кыргыз Республикасынын калктуу конуштарынын башкы пландарын иштеп чыгуу боюнча Программа бекитилген.

Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетине караштуу Архитектура, курулуш жана турак жай-коммуналдык чарба мамлекеттик агенттигине караштуу Шаар куруу жана архитектура мамлекеттик долбоорлоо институту (мындан ары — Институт) башкы пландарды иштеп чыгуу боюнча башкы долбоорлоочу болуп эсептелет.

Жалал-Абад шаардык мэриясынын Муниципалдык менчик башкармалыгы менен түзүлгөн 2021-жылдын 10-ноябрындагы № 105-4/2021 Келишимдин негизинде, Институт Жалал-Абад шаарынын 2040-жылга чейинки башкы планын иштеп чыгууга киришти. Башкы план эки баскычта иштелип жатат:

• Башкы пландын концепциясы;
• Калктуу конуштун башкы планы.

Институт тарабынан 2040-жылга чейин Жалал-Абад шаарынын башкы планын өнүктүрүү концепциясы иштелип чыккан, депутаттардын Жалал-Абад шаардык кеңешинин ХVI сессиясында каралган жана 2019-жылдын 30-майындагы токтому менен бекитилген.

Башкы план — Жалал-Абад шаарынын жашоо-тиричилигинин жана туруктуу өнүгүүсүнүн жагымдуу чөйрөсүн түзүү шарттарын жөнгө салуучу жалпы шаардык деңгээлдеги узак мөөнөттүү стратегиялык шаар куруу документи.

Башкы пландын негизги милдети-2040-жылга чейин шаарды аймактык өнүктүрүүнүн негизги багыттарын жана Жалал-Абад шаарын андан ары кеңейтүү жана өстүрүү мүмкүн болгон жерлерди негиздөө.

Иш сапарынын максаты — Жалал-Абад шаарынын аймактык өнүгүүсүнүн негизги багыттарын аныктоо, Жалал-Абад шаарынын мэриясынын, Жалал-Абад шаарынын архитектура жана шаар куруу башкармалыгынын, Гипрозема, Мамкаттоонун адистери жана кызматкерлери тарабынан берилген шаардын аймагын, инженердик-транспорттук инфраструктураны, экологияны жана шаардын тарых жана маданият эстеликтерин Заманбап пайдалануу жөнүндө баштапкы маалыматтарды чогултуу жана тактоо жана Жалал-Абад шаарынын башкы планын иштеп чыгуу үчүн жүргүзүлгөн инженердик-экономикалык изилдөөлөрдүн жүрүшүндө алынган.
Институттун кызматкерлеринин иш сапарынын жүрүшүндө Жалал-Абад шаарынын мэриясы, Гипрозем, Мамкаттоо, Жалал-Абад шаарынын шаар куруу жана архитектура башкармалыгы, шаардын шаар курулушун өнүктүрүүнүн ар кандай көйгөйлөрү боюнча жергиликтүү кызматтар менен биргелешкен жумушчу кеңешмелер жана талкуулар өткөрүлдү. Ошондой эле, Жалал-Абад шаарынын башкы планынын долбоордук чектеринде төмөнкүлөрдү кароо зарыл экендиги белгиленди:

• шаардын борбордук бөлүгүндө түзүлгөн өндүрүштүк жана коммуналдык-кампа аймактарынын багытын өзгөртүп жана алардын негизинде илимий-өндүрүштүк базаны түзүү;
• темир жол, автожол жана авиациялык линиялык курулуштарды жана транспорттук логистика түйүндөрүн анын инфратүзүмүнө киргизүү менен шаардык жана тышкы транспортту өнүктүрүү;
• долбоордук калкты жайгаштыруу жана жаратылыш-рекреациялык аймактарды өнүктүрүү.
• өрт коркунучу бар жана калктын ден-соолугуна зыяндуу өндүрүш зоналарын шаардын чегинен тышкары алып чыгуу.

Жалал-Абад шаарынын жана анын таасир зонасынын тышкы транспорттук байланыштарын жана тышкы транспорт тутумдарын өнүктүрүү Кыргызстандын Борбордук Азия регионалдык байланыш тармагына интеграцияланышын эске алуу менен белгиленген жана эсептешүү мөөнөтүнө башкы планда каралышы керек:

• Жалал-Абад шаарын, Жалал-Абад областын жана Кыргызстанды Кытай, Өзбекстан жана Казакстан менен байланыштырган эл аралык темир жол транспорттук коридорун куруу;
• “Түндүк-Түштүк” авто жолунун курулушу;
• шаар куруу нормаларына ылайык келбеген түздөн-түз шаар аймагында жайгашкан Жалал-Абад шаарынын учурдагы аэропортун шаардын чегинен чыгаруу. Шаардын келечектеги өсүшүн эске алуу менен, долбоор менен иштеп жаткан аэропортту шаардын аймагынан тышкары жайгаштыруу сунуш кылынды жана аэропорттун аймагында көп кабаттуу турак жай комплекстерин керектүү социалдык маданий объектилери жана эс алуу жайлары менен жайгаштыруу сунушталат;
• эл аралык транспорттук коридордун түйүндүү калктуу пункттарында бажы терминалдарын, авто жана темир жол бекеттерин ачуу

.

• Айтылган сын-пикирлердин жана сунуштардын негизинде долбоорго тиешелүү оңдоолор жана түзөтүүлөр (корректура) киргизилет.

Аймактык өнүгүүнүн долбоордук чечимдери жана техникалык-экономикалык негиздемеси аймакты Заманбап пайдалануунун калыптанган мүнөзүнө жана Жалал-Абад шаарынын жерлерин узак мөөнөттүү келечекте колдонууну ургаалдаштыруунун альтернативдүү багыттарын кароого негизденип иштелип чыкты.

Башкы планда аймактарды архитектуралык-пландоону уюштурууну өнүктүрүүнүн принципиалдуу багыттары боюнча сунуштар, ошондой эле келечектүү шаар чегин жана Жалал-Абад шаарынын шаар четиндеги чөлкөмдөрдүн чек арасын аныктоо боюнча сунуштар киргизилет.